İnternetten ilaç satan sitelere erişim niçin engellenemiyor?

 

 

  Ülkemizde son 5 yıl içerisinde bilinçsiz ilaç kullanımı sonucunda hayatını kaybeden insan sayısı arttı. Bu artışı tetikleyen etkenlerin başında internet siteleri üzerinden satılan içeriği belirsiz ilaçlar geliyor. Peki bu siteler niçin kontrol altına alınamıyor, bitmesi gereken yerde niçin artarak çoğalıyor?

 Teknik altyapı yetersiz

   Sağlık Bakanlığı Denetmen Yardımcı Selçuk Aygülü, durumu şöyle açıklıyor: "Mevzuata aykırı sağlık beyanı ifadeleri ile ürün tanıtım veya satışının internet siteleri üzerinden yapıldığının tespiti halinde; kurumumuz, sağlık beyanı kavramının mevzuatta yer almaya başlaması ile birlikte Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı ile imzalanan protokol gereği, sağlık beyanı ile ürün tanıtım veya satışının gerçekleştirildiği internet sitelerini, Güvenli İnternet Hizmeti kapsamına alınması için online ihbar yoluyla Telekomünikasyon İletişim Başkanlığına bildirmekteydi. Fakat ülkemizde Güvenli İnternet Hizmeti, kullanım alanının pek yaygın olmaması nedeniyle, bu işlemler çok etkili olmamaktaydı. Daha sonra, internet sitelerinin tamamen erişime engellenmesinin daha iyi bir yöntem olabileceği düşünüldü. Yapılan mevzuat düzenlemeleri kapsamında, 1262 sayılı Tıbbi Müstahzarlar Kanununun 18. maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkrasına göre, ' Tanıtım veya satışların internet üzerinden yapılması halinde, Bakanlık tarafından derhal erişimin engellenmesine karar verilir ve bu karar uygulanmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'na bildirilir. Yetkili merciden izin almaksızın veya verilen izne aykırı olarak sağlık beyanı ile ürün tanıtım ve satışını yapanlar hakkında Yirmi Bin Türk Lirasından Üç Yüz Bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir.Fiillerin tekrarı halinde verilecek idari para cezası, daha önce verilen cezanın iki katı olarak uygulanır.' Aynı kanunun 19. maddesinin birinci fıkrasına göre ise 'Müstahzar olmamakla beraber hastalıkları teşhis ve tedavi ettiği beyanı ile herhangi bir ürünün satışını pazarlamasını veya reklamını yapanlar bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ayrıca bunların tanıtım veya satışlarının internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortam üzerinden yapılması halinde 18. maddenin üçüncü fıkrası uygulanır.' şeklinde düzenlenmiştir." dedi. İnternet üzerinden satılan ilaçların satışını arttırmak için Sağlık Bakanlığı'ndan onaylıdır cümlesine kesinlikle güvenilmemesi gerektiğinin sıklıkla altını çizen Aygülü, "1262 sayılı kanuna göre, Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsat almış ürünlerin internet, televizyon ve radyo dahil olmak üzere reklam ve tanıtımı yasaktır." dedi.

   Aygülü sözlerine şöyle devam etti: " İlgili internet siteleri, kurumumuzca hazırlanan 6502 sayılı kanunda 'Tüketiciyi aldatıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, hastaları, yaşlıları, çocukları ve engellileri istismar edici ticari reklam yapılamaz.' hükmü doğrultusunda internet siteleri, reklamların aldatıcı ve yanıltıcı olması nedeniyle gereğinin yapılması için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'na bağlı Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü'ne bildirilir. Anılan Bakanlıkta kendi mevzuatı çerçevesinde gerekli incelemeleri yaparak konuyu değerlendirir, reklamları durdurma ve idari para cezası uygulama işlemleri gerçekleştirir." dedi.

   İnternet sitelerinin erişime engellenmesine dair alınan kararların uygulanması aşamasında bazı teknik sorunların da yaşandığının altını çizen Aygülü, bunu bir örnekle açıkladı. " Örneğin, "http" protokolüne göre hazırlanan internet siteleri tarafımızca erişime engellenebilirken, "https" protokolüne göre hazırlanan internet siteleri teknik altyapı yetersizliği nedeniyle erişime engellenememektedir. Diğer taraftan, kapatılan internet sitesi hangi hizmet sağlayıcı (ttnet, vodafone, turkcell, vs.) altyapısını kullanıyorsa o operatör şirket ile beraber diğer şirketlerinde bu kararı uygulaması gerekiyor ki hiçbir hizmet sağlayıcıdan o siteye ulaşılamasın. Bazı hizmet sağlayıcılarının bu kararları geç veya hiç uygulamaması halinde internet siteleri bu hizmet sağlayıcıda açılırken, kararı uygulayan diğer hizmet sağlayıcılardan bu sitelere erişim mümkün olmamaktadır." dedi.

Yer yüzündeki savaştan daha zor

   Bilişim Uzmanı Hüseyin Dursun, konuyla ilgili açıklamalarda bulundu. Bizim kullandığımız internetin, internetin çok küçük bir kısmı olduğunu söyleyen Dursun, şikayet gelmeden, bu internet sitelerini tamamen kapatabilmek için, şebekeyi ele geçirmek gerektiğini, bunun içinde ciddi bir altyapı gerektiğini vurguladı. Bunun bir teknolojik sorun olduğunu söyleyen Dursun, ne kadar takip edilirse edilsin, bu siteleri açanların, internetin erişilemeyen yerlerini kullandıklarını belirtti. Bu sitelerle mücadele etmenin yer yüzündeki savaştan daha zor olduğunu da sözlerine ekledi.

Eczacıları odasının konuyla ilgili çalışmaları devam ediyor

   İstanbul Eczacı Odası Kurumsal İletişim Müdürü Merve Memişoğlu, bu konuyla ilgili haftada en az 5 kez şikayet aldıklarını, bu şikayetler doğrultusunda, ilaçların satıldığı web sayfalarına dava açtıklarını ve Sağlık Bakanlığına da başvuruda bulunduklarını söyledi. Türk Eczacılar Birliği seçimleri sonrası, Eczacı Birlikleri internette ilaç satışının önünün kesilmesi konusunda girişimde bulunacaklarını söyleyen Memişoğlu: "Bizimde bu konuyla ilgili çalışmalarımız devam etmektedir."dedi.

Bu tip davalarda hiçbir şey elde edilemiyor

   Avukat Mahmut Koyuncu daha önce konuyla ilgili birkaç davada bulunduğunu söyledi. Koyuncu bu davaları genel hatlarıyla anlattı. İnternet üzerinden satış yapanların iktisadi ve ekonomik durumlarının olmadığını, bireye zarar verdikleri zaman bunu tazmine edecek kişi oldukları için, bu tip davalarda hiçbir şey elde edilemediğini söyledi. Bunu daha önceki davalarından birinde yaşadığını belirten koyuncu, o davayı şöyle anlattı. Müvekkilinin, internet üzerinden aldığı bir kremin cildinde yanıklar oluşturduğunu belirterek açtığı tazminat davasını kazandığını, fakat satın aldığı sitenin kurucusunun bu tazminatı karşılayacak bir bütçeye sahip olmadığını, tazminatta anlaşmaya giderek, fiyatı düşürdüklerini belirtti.